Poziom wody w rzece to temat niezmiennie aktualny. Najłatwiej go monitorować na bramie przeciwpowodziowej Portu Czerniakowskiego, gdzie umieszczone zostały cztery wodowskazy. Można na nich odczytać poziom wody w porcie oraz na Wiśle. To cenna informacja zarówno dla wodniaków, jak i historyków czy varsavianistów.
Pierwsze dni lipca przyniosły wyśmienitą pogodę i niewielką ilość opadów. Nie pozostało to bez znaczenia dla ilości wody w rzece. Niskie stany wód na rzece Wiśle spowodowały ograniczenia rozwijającej się coraz bardziej żeglugi wiślanej. W tej sytuacji pasjonaci żeglugi śródlądowej częściej spoglądają na warszawskie wodowskazy. Co na nich mogą znaleźć?
W poszukiwaniu zera
To niepozorne urządzenie służy do nieprzerwanego pomiaru wody. Istnieją wodowskazy państwowego systemu monitoringu prowadzonego przez IMGW. Dane z nich publikowane są na serwisie internetowym pogodynka.pl. Są też wodowskazy szczególne o specjalnych funkcjach jak te na bramie do portu. Te urządzenia odnoszą się do różnych układów odniesienia i mają różne tzw. „zero” wodowskazu – czyli inne rzędne wyjściowe, od których mierzona jest wysokość położenia lustra wody.
Wodowskaz nr 1 – umieszczony po prawej stronie bramy patrząc od strony Wisły (z Płyty Desantu).
Wodowskaz nr 2 – umieszczony na tym samym przyczółku bramy, ale od strony portu.
Oba mają takie samo „zero” znajdujące się na poziomie progu bramy przeciwpowodziowej. Na wodowskazie, jak na linijce, można odczytać jaka jest głębokość wody pod kilem.
Co ma jeden port do drugiego
Kolejne dwa wodowskazy są zamontowane na drugim przyczółku. Wodowskaz nr 3 ma przyjęte „zero” w odniesieniu do „zera” wodowskazu w Porcie Praskim. To właśnie w Porcie Praskim jest wodowskaz Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej , na którym od blisko 60 lat dokonywane są regularne odczyty.
Tu dodatkowo naniesiona jest różna kolorystyka oznaczeń. Na czarno oznaczone są stany charakterystyczne w poszczególnych okresach, na niebiesko zaś ostrzegawcze. Czerwony kolor oznacza stan alarmowy. Pomiary IMGW podawane na portalu pogodynka.pl oraz na tym wodowskazie mogą się trochę różnić (o kilkadziesiąt centymetrów). Port Czerniakowski jest położony trochę wyżej niż Port Praski, a spadek zwierciadła wody (czyli profil podłużny rzeki) zmienia się w zależności od wielkości przepływu. Gdy rzeką płynie mniej wody, spadek ten jest mniejszy.
Siła lokalnej tradycji
Wodowskaz nr 4 zawieszony jest po stronie Cypla Czerniakowskiego i odnosi się do tzw. „Zera Warszawskiego”. Jest to lokalny układ odniesienia, który jest stosowany bardzo często w różnych projektach architektonicznych w rejonie Warszawy.
„Zero” wodowskazu zostało przyjęte na poziomie tzw. Zera Wisły, oznaczonego 13 września 1865 r. Punkt ten przyjęto w 1863 r. na podstawie 60-letnich obserwacji Wisły. Był to najniższy stan wody w rzece odnotowany w tamtych czasach. Znajduje się 78,66 metra nad poziomem morza. Poziom ten był trwale odnotowany na filarze Mostu Kierbedzia.
Dziś nie jest już obowiązującym układem odniesienia, ale stosuje się go zwyczajowo i ma wartość historyczną, pokazującą jak bardzo zmieniła się Wisła. Co ciekawe na wodowskazie nr 4 w sezonie najczęściej odczytywana jest wartość ujemna. Wynika to z silnej erozji dna rzeki, która spowodowała że stany wód bardzo się obniżyły w stosunku do najniższych z połowy XIX wieku. Rozbieżności, które pojawiają się na poszczególnych wodowskazach nie mają większego znaczenia. Różnorodność wyników warto potraktować jako interesujący materiał do analiz zarówno tych ułatwiających korzystanie z rzeki na co dzień, jak i historycznych w kontekście zmian, którym podlega nasze całe miasto.
Przeczytaj też: Wyłowiono ciało mężczyzny, który spadł z mostu
