Miejsca z klimatem: Etnikana

Etnikana to mały sklepik na Emilii Plater, gdzie można kupić* akcesoria z Azji Południowo-Wschodniej. Na tych kilku metrach kwadratowych czeka jednak na nas znacznie więcej: *niesamowite azjatyckie opowieści. Historie te opowiadane są przez niezwykłe sklepowe przedmioty oraz przez właścicielkę tego miejsca, Felę Bilską. Weszłam do Etnikany tylko na chwilę i przepadłam na długie godziny.

Fela wraz ze swoim mężem, Sławkiem Pliszką, założyli Etnikanę 5 miesięcy temu. Wcześniej sklep działał w Internecie. Ostatnio zajał II miejsce w konkursie na najlepsze azjatyckie miejsce w Warszawie, tuż za Muzeum Azji i Pacyfiku. Fela o każdym przedmiocie w sklepie potrafi opowiadać godzinami. Biorę z półki jedną z toreb. Z przodu są naszyte 2 kołnierzyki kubraków/żakietów plemiennych Hmong. Są one naturalnych rozmiarów: jeden jest dziecięcy, a drugi kobiecy - zaczyna opowiadać Fela - są to autentyki, wykonane w całości ręcznie technikami łączonymi (haft krzyżykowy + wycinanka w tkaninie).

Ornamentyka na torbie, jak i na innych przedmiotach w sklepie, to nie jakieś esy-floresy, ale głęboko zakorzeniona w azjatyckiej kulturze symbolika. Tutaj mamy zgeometryzowane słońce - pokazuje Fela, a ja i inne klientki zbliżamy się, by przyjrzeć się torbie - słońce to symbol sił witalnych i życia. Te spirale to bardzo potężny amulet. Są symbolem pomyślności i długowieczności. No i góry, tutaj, bo Hmongowie to plemiona górskie. I w tym momencie Fela zaczyna opowiedać o trudnej historii tej grupy etnicznej. O latach tułaczki: z Chin do Wietnamu, Laosu i Tajlandii. O ich współpracy z CIA podczas wojny wietnamskiej. O represjach w latach 70. My słuchamy i nawet nie wiemy, kiedy z oglądania jednej torby przeniosłyśmy się do Azji Południowo-Wschodniej.

Każda rzecz w Etnikanie opowiada swoją własną historię. Wykorzystujemy fragmenty autentycznych azjatyckich nosideł dla dzieci, czapek, butów, fartuszków zamężnych kobiet, płaszczy szamańskich, monety tajskie, birmańskie, muszle kauri - mówi Fela. Każdy kawałek wybierają osobiście, a potem z ich wykorzystaniem sami projektują swoje przedmioty. Szyte są one w Azji przez kobiety, które przynależą do tamtejszych plemion, zwykle w rodzinnych warsztatach. To się nazywa etniczny recykling. Na Zachodzie Europy dobił on do rangi wielkiej sztuki - wyjaśnia właścicielka Etnikany - tam takie przedmioty kupuje się za 800 euro. Etnikana w Polsce jest pierwszym sklepem tego typu.

Przed zakupem danego przedmiotu Fela stara się przedstawić jego historię. Ideą Etnikany są świadome zakupy - mówi Fela - dobrze jest wiedzieć, skąd pochodzą dane fragmenty przedmiotu. Wszystkie te historie to efekt wielu lat spędzonych przez Felę w Azji. Właścicielka Etnikany jest podróżniczką, dziennikarką fotografką i współautorką przewodników po takich krajach, jak m.in.: Indie, Nepal, Holandia czy Chorwacja. Sklep powstał dzięki jej podróżom, rozmowom z ludźmi, wizytom u azjatyckich plemion. Te przedmioty mają być refleksją, by kupować świadomie - zaznacza Fela - by zrezygnować z turystycznego konsumpcjonizmu i starać się wejść głębiej. Zadać sobie pytanie, gdzie i jak powstał dany przedmiot. Jaka tradycyjna technika została zużyta do jego wytworzenia i jaką niesie on ze sobą symbolikę. I wreszcie, by zapytać, kto go zrobił.

Nic z setek toreb, chust, bransoletek, kolczyków, poszewek, naszyjników i innych przedmiotów w Etnikanie nie zostało wyprodukowane w fabryce. Dlatego każdy przedmiot w Etnikanie jest niepowtarzalny. Nie mamy tu dwóch takich samych przedmiotów - mówi Fela. A każdy z nich nosi w sobie jakąś opowieść.

Etno Butik Etnikana, ul. Emilii Plater 9/11, otwarte poniedziałek-piątek 11.00-19:00
Sklep internetowy etnikana.pl